Jerash – ruiny rzymskiego miasta z okresu starożytności w Jordanii

Tagi

agora, Brama Północna, Brama Południowa, Cardo, Dżarasz, Dżerasz, Forum, Fountain Court, Gerasa, Geraza, Hipodrom, Hippodrom, jaśmin, Jerash, Jerash Archeological Site, Jerasz, Jordania, kasa, katedra, local jasmin, Moon Valley Site, mosaic, mozaika podłogowa, North Theatre, oil press, Oval Plaza, Północny Tetrapylon, Propylaeum of Artemis, Sanctuary of Zeus Olympios, South Decumanus, South Gate, Teatr Północny, Teatr Południowy, Temple of Artemis, Łuk Hadriana, Świątynia Artemidy, Świątynia Zeusa

Tak jak napisałam w poprzednim poście dopiero nocą dojechałam do miejscowości Jerash (Dżarasz, Jerasz, Dżerasz), w której znajdują się ruiny jednego z najlepiej zachowanych na świecie rzymskich miast z okresu starożytności. Na przykładzie tych ruin można najlepiej zrozumieć jak funkcjonowały takie miasta. Jerash jest oddalony o około 50 km na północ od Ammanu.

No, ale po kolei.

W Jerash zamieszkałam w apartamencie Moon Valley Site (może w nim spać 5 osób). Bardzo dobre miejsce na nocleg z dużą kuchnią i łazienką.

Co prawda widok z tarasu był kiepski,

ale za to śniadanie jakie rano podano (za dodatkową opłatą) było wyśmienite. Do tego, co zobaczyć można na stole, dołączono jeszcze duże pudełko z różnymi ciasteczkami. Ja wzięłam je na drogę i bardzo się przydały ponieważ podczas zwiedzania często zapominam o posiłku.

Po śniadaniu pojechałam samochodem do ruin. Parking jest duży i rano bez problemu można znaleźć miejsce. Następnie przechodzi się przez budynek, w którym są sklepy. Droga dalej prowadzi tylko w jednym kierunku.

Jerash (starożytna Geraza)
Na początku, na tym terenie była osada Garshu, którą zamieszkiwały ludy arabsko-semickie. Miasto zostało prawdopodobnie założone w IV wieku p.n.e. przez Aleksandra Wielkiego lub jego generała Perdikkasa. W 63 roku p.n.e. zajęły go wojska rzymskie Pompejusza, ale jego rozkwit przypadł na okres panowania cesarza Trajana (II wiek n.e.). Powstało wtedy wiele budowli, których ruiny można podziwiać do dzisiaj. W VI wieku za panowania bizantyjskiego Justyniana w mieście wzniesiono kilka kościołów. W 636 roku miasto zdobyli Arabowie, którzy zniszczyli wiele budowli. Jednak dopiero trzęsienie ziemi, które miało miejsce w 749 roku całkowicie zniszczyło miasto. Ruiny odkrył w 1806 roku niemiecki podróżnik Ulrich Seetzen, ale długo pozostawały niezbadane i niezabezpieczone.

Po przejściu mini bazaru widać w oddali Łuk Hadriana. Bramę tę zbudowano na cześć cesarza Hadriana, który odwiedził miasto w II wieku. Ten piękny łuk triumfalny stoi około 450 metrów przed murami miasta. Dlaczego tak daleko? Ponieważ planowano rozbudowę miasta aż do tego miejsca – niestety nigdy nie zostało to zrealizowane.

Na całym terenie dawnego miasta leży wiele bloków skalnych, które kiedyś stanowiły fragmenty budowli. Wiele z nich jest bogato zdobiona. Można do nich bez problemu podejść i dotknąć. Ja na poniższym zdjęciu pokazałam tylko jedno takie miejsce, które znajduje się obok wspomnianego łuku triumfalnego.

Obok Łuku Hadriana znajduje się bardzo dobry plan tego miasta, któremu warto zrobić zdjęcie – zwłaszcza jeżeli planuje się zobaczyć konkretne miejsca.

Po przejściu przez Łuk Hadriana, po lewej stronie znajduje się Hipodrom. Miał 244 metry długości i 50 metrów szerokości (niektóre źródła podają 265x50m), a jego widownia mogła pomieścić 15000 widzów (niektóre źródła podają 17000). Został zbudowany na potrzeby wyścigów rydwanów. Pod koniec IV wieku północna część hipodromu została przekształcona w amfiteatr do walk gladiatorów i innych sportów, natomiast południowa część była opuszczona i została przejęta przez garncarzy. Miejsce to było także wykorzystywane do gry w polo – po zajęciu miasta przez Sasanidów. W VIII wieku obszar ten stał się miejscem masowych grobów dla setek ofiar zarazy. Jednak dopiero wielkie trzęsienie ziemi w 749 roku doprowadziło do ostatecznej ruiny hipodromu.

Z tego miejsca w oddali widać kolejne ruiny.

Obecnie na terenie hipodromu organizowane są wyścigi rydwanów lub walki gladiatorów. Można zatem zobaczyć jak to dawniej wyglądało.

Naprzeciwko hipodromu znajdują się ruiny The Church of Marianos, który został zbudowany w 570 roku. Pozostała po tym miejscu ciekawa bizantyjska mozaika podłogowa.

Poszłam dalej…

Zobaczyłam lokalny jaśmin.

Następnie minęłam restaurację, toalety

i znalazłam się obok kasy, którą ustawiono przed Bramą Południową. Nie ma innej drogi i do tego miejsca wszyscy idą tak samo (wraca się także tą samą drogą).
Bilet wstępu kosztuje 10 JOD, ale dla osób posiadających Jordan Pass jest bezpłatny.

Tak wygląda Brama Południowa (The South Gate). Brama ta stała się później częścią muru miejskiego o długości 3,4 km, który został zbudowany na początku IV wieku naszej ery. Dziś jest to główna droga do starożytnego miasta, ale nie zawsze tak było. Sklepienie, które widać dalej za bramą, było kiedyś wejściem do Gerasy.

Idąc dalej można zobaczyć prasę do tłoczenia oleju (oil press).

Potem dochodzi się do Owalnego Forum (Oval Plaza) o wymiarach 90×80 metrów, które jest otoczone jońskimi kolumnami.

Z tego miejsca, w oddali, widać ruiny Świątyni Zeusa (Sanctuary of Zeus Olympios) i Teatru Południowego (South Theatre). To poniższe zdjęcie zrobiłam z zamkniętego obecnie dla zwiedzających tarasu – na dolnym zdjęciu pokazano jak będzie to wyglądało w przyszłości.

Poszłam dalej i zrobiłam kolejne zdjęcie na tym Owalnym Forum. W oddali widać ruiny Świątyni Zeusa i Teatru Południowego i tą drogą, po prawej stronie, można wejść do góry i obejrzeć te miejsca.

Spotkałam na tym placu przewodnika, który bardzo ciekawie opowiadał i postanowiłam dołączyć do jego grupy.

Z tego Owalnego Forum poszłam dalej prosto i weszłam na południową część Cardo – to główna oś miasta. Ta ponad 800-metrowa ulica z kolumnami rozciąga się od Owalnego Forum do Bramy Północnej (North Gate). Topografia tego obszaru spowodowała, że ulica ta nie biegnie dokładnie z południa na północ, ale nieznacznie przesuwa się na północny wschód.

Około 125 roku zbudowano system zaopatrzenia w wodę, natomiast pod koniec II wieku zwiększono przepływ głównego akweduktu w celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania na wodę po wybudowaniu łaźni.
Przewodnik pokazywał, że pod ulicą był system kanalizacyjny, do którego odprowadzana była woda deszczowa poprzez otwory znajdujące się na drodze.

Następnie skręciłam w lewo i zobaczyłam agorę –  plac handlowy o wymiarach 50×50 m. Dawniej stał tu ośmioboczny, dwukondygnacyjny pawilon. Zbudowany został w II w.n.e. i używano go do początków VII wieku. W czasach rzymskich posiadał trzy wejścia. Znajdował się tutaj kantor, a kupcy mieli swoje stałe miejsca. Wciąż można zobaczyć podpory z głowami lwa do kamiennych stołów kupieckich. Przewodnik stukał mniejszym kamieniem w bloki skalne, aby pokazać jak dobra jest tutaj akustyka.

Jeżeli będziecie mieli okazję spotkać tego przewodnika to warto z nim obejrzeć ruiny tego miasta.

Z tego miejsca przewodnik poprowadził grupę w górę, drogą która kiedyś stanowiła główną oś ze wschodu na zachód tego miasta (The South Decumanus). Droga ta powstała około 175 roku n.e.

Tak z tego miejsca wygląda Owalne Forum.

Potem udałam się do ruin Teatru Południowego (South Theatre), o którym już wcześniej wspomniałam. Zbudowany został między 81 a 96 rokiem. Mieścił do 3000 widzów (niektóre źródła podają, że aż 5000). Teatr Południowy został gruntownie odrestaurowany i jest jednym z głównych miejsc współczesnego festiwalu – Jerash Festival of Culture & Arts.

Polecam wejść na samą górę teatru i zobaczyć wspaniały widok.

Można sprawdzić czy szept dojdzie z jednego końca na drugi. Ja sprawdziłam 🙂

Warto poczekać chwilę na krótki koncert dud, który pokazuje doskonałą akustykę tego miejsca. Po koncercie panowie zbierają datki i należy wrzucić chociaż monetę. Tu przewodnik pożegnał się z grupą.

Obok Teatru Południowego znajduje się Świątynia Zeusa z II wieku, która była większa od Świątyni Artemidy. Zachowało się tu jedynie kilka 15-metrowych kolumn.

Z tego miejsca tak wygląda Owalne Forum.

Następnie poszłam do widocznej z oddali Świątyni Artemidy (Temple of Artemis), która była patronką Gerasy.

Co jakiś czas można spotkać drogowskazy, jednak lepiej zrobić zdjęcie mapy tego terenu (jest przy Łuku Hadriana i przy Świątyni Artemidy).

Świątynia Artemidy stoi wewnątrz dużego dziedzińca o wymiarach 115 x 155 metrów i jest otoczona portykami ze wszystkich czterech stron. Jej budowa rozpoczęła się w II wieku n.e., ale nigdy nie została ukończona. Wzniesiono 12 kolumn z planowanych 32, a do naszych czasów przetrwało ich 11. Świątynia stoi na systemie podziemnych sklepień, których dokładny cel nie jest znany. Z tyłu znajduje się adyton lub wewnętrzna świątynia, do której dostęp mieli wyłącznie kapłani i osoby wybrane. Składa się z niszy dla bóstwa i dwóch bocznych komór. Jedna z komór ma schody prowadzące w dół do sklepień, a druga ma schody prowadzące na dach, co wskazuje, że na górze mógł znajdować się ołtarz.

Następnie zeszłam na dół (po tych schodach) do głównej drogi Cardo.

i znalazłam się przed Propylaeum of Artemis (propylon) zbudowanym około 150 roku n.e. To monumentalna brama wzniesiona na prostym planie o jednym przejściu, która prowadziła do Świątyni Artemidy. Pierwotnie otaczały ją sklepy. Jak widać, z dołu nie można zobaczyć Świątyni Artemidy dopiero trzeba przejść przez bramę i zacząć wchodzić po schodach, aby ją zobaczyć.

W oddali widać Północny Tetrapylon – to rodzaj starożytnego rzymskiego pomnika o kształcie sześciennym z bramą po każdej z czterech stron. Był budowany na skrzyżowaniu.

Za Północnym Tetrapylonem widać Bramę Północną.

Przed Północnym Tetrapylonem skręciłam w lewo i poszłam do Teatru Północnego, który został zbudowany w II wieku naszej ery. Pierwotnie był wykorzystywany do spotkań rządowych.

Warto wstąpić jeszcze do Katedry – najstarszego znanego bizantyjskiego kościoła w Gerasie. Został zbudowany około 450/455 roku n.e.

Przechodząc przez tę bramę i idąc dalej można zobaczyć apsydę Kościoła św. Teodora – wychodzi na dziedziniec z fontanną poniżej i jest otoczony schodami, które prowadzą do niego z dziedzińca (Fountain Court).

Pokazałam tutaj tylko kilka miejsc. Obszar jest duży i 2 godziny to minimum jakie potrzeba na zobaczenie tego terenu. Dla pasjonatów i 4 godziny może być za mało. Ja mogłam spędzić tutaj tylko 2,5 godziny, ponieważ tego dnia chciałam zobaczyć jeszcze inne miejsca.

Wadi bin Hammad Mineral Spa w Jordanii

Tagi

baseny, gorące źródła, Jordan, Jordania, mineral spa, spacer po rzece, Wadi bin Hammad Mineral Spa

Przejeżdżałam przez ciekawe tereny w drodze do Wadi bin Hammad Mineral Spa. Z Rezerwatu biosfery Dana do tego miejsca jest około 120 km samochodem.

Minęłam punkt widokowy przy którym widniała informacja, że można tutaj obejrzeć zachód słońca.

Potem droga zaczęła opadać w dół.

W końcu musiałam zatrzymać samochód przed rzeką i dalej poszłam pieszo. Widoki były bardzo ładne i co chwila zatrzymywałam się, aby zrobić zdjęcie.

Musiałam kupić bilet za 5 JOD – taka stawka jest dla obcokrajowców.

Najpierw poszłam do budynków, w których mieszczą się baseny.

To jest budynek z basenem dla mężczyzn.

Było tutaj kilka osób.

Obok znajduje się budynek z basenem dla kobiet. Pan, który mnie tutaj przyprowadził powiedział, że zaraz może napuścić wody i za 20 minut mogę się już wykąpać. Patrzyłam na niego i nie dowierzałam temu co mówi. Dawno nie widziałam tak zapuszczonego basenu i nie miałam zamiaru korzystać z kąpieli w tym miejscu.

Pan zaproponował mi zatem spacer po ciepłej rzece do wodospadu, który jest oddalony o około 1 km od tego miejsca. Mając czas postanowiłam skorzystać z okazji i zobaczyć kolejne miejsce.

Tylko początkowo wydaje się, że to będzie łatwy spacer. Im dalej, tym trudniej ponieważ niekiedy trzeba przeskakiwać przez kamienie, brodzić w dość wysokiej wodzie, która może mieć miejscami silniejszy nurt itd. Polecam dobre buty z antypoślizgową podeszwą na ten spacer.

Idąc można zobaczyć małe wodospady.

Jest tu malowniczo i woda w dzień jest rzeczywiście ciepła.

Nagle droga kończy się takim wodospadem. To było moje kolejne rozczarowanie tym miejscem.

Idąc tą drogą rzadko można kogoś spotkać. Bardzo się zatem zdziwiłam widząc dwoje ludzi, którzy jak się okazało tak jak i ja przyjechali tutaj, aby zrelaksować się w basenach i z braku innych możliwości poszli do wodospadu. Byli nim tak samo rozczarowani jak ja.

Podczas naszego powrotu zaczynało już zmierzchać i woda robiła się coraz zimniejsza. Pomagaliśmy sobie wzajemnie, aby jak najszybciej wrócić do samochodów. Jeżeli planujecie zobaczenie tego miejsca to spacer zaplanujcie tak, aby wrócić do basenów jeszcze przed zachodem słońca.

Po powrocie udałam się samochodem do miasta Jerash oddalonego o około 200 km na północ od tego miejsca. Dotarłam tam już koło 21:00 i o tym miejscu opowiem w następnym poście.

Rezerwat biosfery Dana w Jordanii

Tagi

Dana Tower Hotel, Jordan, Jordania, long trekking Dana, Rezerwat biosfery Dana, short trekking Dana, trekking, wędrówki

Z Petry pojechałam do Rezerwatu biosfery Dana, który został utworzony w 1989 roku. W 1998 roku rezerwat został włączony do sieci rezerwatów biosfery UNESCO.

Mieszkałam w Dana Tower Hotel, który znajduje się przy wejściu do rezerwatu. To najlepsze miejsce jeżeli planuje się go zobaczyć.

Właściciel hotelu był miły i starał się, aby każdy czuł się tutaj dobrze. Jednak listopadowe noce są już bardzo zimne i czasem nawet dodatkowe koce nie wystarczają, aby się ogrzać. W hotelu znajduje się pomieszczenie, w którym stoi piec i widziałam, że niektóre osoby właśnie tutaj spały, zamiast w swoich pokojach.

Hotel ma bardzo dobre jedzenie – duży wybór zarówno na śniadanie jak i na obiad.

Z tego miejsca można zrobić kilka tras, które różnią się stopniem trudności i długością. Niektóre z nich są kilkudniowe i właściciel pomaga w ich organizacji.

Rezerwat jest największym obszarem chronionym w Jordanii i zajmuje 320 km². Ze względu na różnorodność stref klimatycznych (od śródziemnomorskiej do pustynnej) oraz form geologicznych rezerwat ten może poszczycić się największą różnorodnością gatunków roślin i zwierząt w Jordanii. W rezerwacie występuje ponad 830 gatunków roślin, 215 gatunków ptaków oraz 38 gatunków ssaków.

Rano wyruszyłam zobaczyć ten rezerwat.

Schodząc cały czas w dół myślałam o tym, że czeka mnie jeszcze powrotne wejście na górę.

W pewnym momencie minął mnie samochód, ale daleko nie zajechał. Kierowca musiał stanąć trochę dalej i potem cała rodzina poszła już pieszo.

Zobaczyć tu można także miejsca na ogniska.

Jak już wracałam zobaczyłam także ekipę na motorach, która zjeżdżała w dół. Niestety nie wiem jak daleko udało im się na nich dojechać.

Następnie udałam się w dalszą drogę, w stronę Wadi bin Hammad Mineral Spa. Po drodze mijałam pana, który zbierał oliwki i zaprosił mnie na degustację oliwy. Była bardzo smaczna.

Co jakiś czas zatrzymywałam się, aby zrobić zdjęcia.

Z tego miejsca, w oddali zobaczyłam tamę.

Nie ma tutaj problemu ze znalezieniem stacji benzynowej.

Przejeżdżałam także obok takich domów.

Tutaj zatrzymałam się na jedzenie – jadłam falafel. Obok był także mały rynek. Warto na takich rynkach kupować owoce – będą tańsze.

Pojechałam dalej samochodem i w pewnym momencie stanęłam, ponieważ musiałam przepuścić owieczki 🙂

 

Petra by Night

Tagi

Jordania, Petra, Petra by Night, Sarah Mountains Hotel, Skarbiec, The Petra Museum, Wadi Musa

Tak jak wspomniałam w poprzednim poście z Wadi Rum pojechałam do Petry (ruiny miasta Nabatejczyków, którego rozkwit miał miejsce w czasach antycznych).

Drogi są dobre i odpowiednio zabezpieczone.

W pobliżu Wadi Musa zatrzymałam się w punkcie widokowym, aby zrobić zdjęcia zachodu słońca. To popularne miejsce, ponieważ co chwila zatrzymywały się tutaj autokary z turystami.

W Petrze mieszkałam w Sarah Mountains Hotel. Jest to duży hotel, oddalony od głównego wejścia do Petry o około 1,5 km. Były tutaj bardzo dobre śniadania – szwedzki stół z dużym wyborem dań (wiem, że obiadokolacje są także w postaci szwedzkiego stołu). Obok hotelu znajduje się restauracja oraz inne punkty gastronomiczne.
Już w recepcji tego hotelu zobaczyłam ulotki informujące o Petra by Night – nocne wejście do Petry.

Hotel sprzedawał bilety na tę iluminację. Bilet kosztował 17 JOD i można było zapłacić za niego tylko gotówką. To osobny bilet i nie obejmuje go Jordan Pass. Hotel był bardzo pomocny w transporcie do miejsca docelowego. Pan z recepcji umówił mnie z dziewczynami z Niemiec, które jechały samochodem do tego miejsca. Potem razem także wracałyśmy do hotelu.

Petra by Night odbywa się trzy razy w tygodniu – w poniedziałek, środę i czwartek. Zaczyna się o 20:30 i kończy o 22:30.

Przed głównym wejściem do Petry jest parking – nie jest duży, ale udało się zaparkować samochód ponieważ dojechałyśmy odpowiednio wcześniej. Najbliżej wejścia do Petry mają osoby, które mieszkają w Petra Moon Hotel.

Minęłam The Petra Museum – nie zwiedzałam tego miejsca.

Przyjechałam do Petry tego dnia, kiedy był w niej milionowy turysta. Było bardzo dużo ludzi ponieważ odbywały się uroczystości z tej okazji. Przed wejściem ustawiono banery mówiące o tym wydarzeniu.

Tak wygląda wejście główne.

Następnie wchodzi się na ten plac. Są tutaj sklepy i restauracje – dużo droższe niż w mieście. Falafel kosztował 5 JOD – najwyższa cena jaką zaproponowano mi za niego w całej Jordanii. Proponuję zatem zabrać ze sobą jedzenie i wodę.

Jest tutaj budynek Visitor Center, w którym znajdują się kasy biletowe. Są osobne kolejki dla osób posiadających Jordan Pass.

Na placu jest dobre oznakowanie i wiadomo, gdzie należy się udać.

Zobaczyłam także poniższą informację. Na tym obszarze jest kilka różnych szlaków i gdybym chciała przejść wszystkie musiałabym być tutaj kilka dni. Odwiedzający muszą opuścić ten teren najpóźniej do 19:00 (latem) i do 17:00 (zimą).

Minęłam ten plac i poszłam do kontroli biletów.

Następnie szłam drogą wśród skał, ponieważ ruiny tego miasta położone są w skalnej dolinie. Drogę oświetlono lampionami i miało to swój urok.

Na końcu drogi ukazuje się Skarbiec – to docelowe miejsce (dalej już nie można iść nocą). Przed Skarbcem ustawiono lampiony. Ludzie siadają na matach (niektórzy musieli siedzieć na piasku) i jest rozdawana herbata. Mimo dużej ilości osób to usadzanie idzie bardzo sprawnie.

W pewnym momencie rozpoczyna się pokaz i Skarbiec zaczyna być podświetlany.

Po tym pokazie wróciłam do hotelu i poszłam jeszcze do pobliskiej restauracji. Przygotowano mi danie bez mięsa, którego nie było w menu i powiedziano mi abym za nie nie płaciła. Obsługa była bardzo miła i chciała zadowolić klienta.

Następnego dnia zaplanowałam zwiedzanie Petry już od 7:00 rano ponieważ chciałam zobaczyć jak najwięcej.

Wadi Rum – gdzie mieszkać i co zobaczyć na jordańskiej pustyni

Tagi

Beyond Wadi Rum Camp, Dolina Księżycowa, drzewo prawdy, Dżabal Umm ad Dami, Jabal Umm ad Dami, Jordan, Jordania, Mushroom Stone, pustynia, skała grzyb, skała kurczak, Um Fruth, Wadi Rum, Wadi Rum Key, wielbłąd, Zarb

W poprzednim poście już wspomniałam, że wieczorową porą udałam się w stronę Wadi Rum – jednego z najpopularniejszych regionów turystycznych Jordanii.

Wadi Rum jest częścią Pustyni Syryjskiej. Na wschodzie graniczy z Arabią Saudyjską i Pustynią Arabską, a na południu z Morzem Czerwonym. Jest to górzysta pustynia, a wiatr i woda ciągle formują piaskowiec w ciekawe formy, które następnie rozpadają się tworząc wydmy. Wadi Rum jest też największą doliną w całej Jordanii i bywa nazywana Doliną Księżycową ze względu na jej ciekawy krajobraz. Wadi Rum znajduje się na liście światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO.

Zobaczyć tu można skalne mosty, czerwone wydmy, drzewo prawdy czy wielbłądy. Ta pustynia była także plenerem wielu filmowych produkcji (Marsjanin, Lawrence z Arabii, Powiew pustyni, Czerwona Planeta, Ostatnie dni na Marsie, Prometeusz).

Pierwszą noc spędziłam w Wadi Rum Key, w takim namiocie jak na poniższych zdjęciach. Posiadał łazienkę, ale była tam tylko zimna woda. Na pewno w drugiej połowie listopada jest to mało popularne miejsce ponieważ zajęty był tylko mój namiot – reszta była pusta. Było także bardzo zimno. Zarządzający tym miejscem dali dodatkowe koce, ale i tak spałam w polarze i kurtce, a nadal było mi zimno. Niestety o tej porze roku jest już nocą 3-4 stopnie. Dlatego postanowiłam zmienić nocleg i drugą noc spędziłam już w innym miejscu.
Kupując pobyt na Wadi Rum koniecznie sprawdźcie ile kosztują wycieczki i czy cena uwzględnia lunch. Należy też sprawdzić czy w cenę noclegu wliczony jest bilet wstępu do rezerwatu, dojazd do obozowiska oraz posiłki.

W pobliżu, w murowanych budynkach znajdowały się kabiny prysznicowe z ciepłą wodą (wymagają na pewno wyczyszczenia, a niekiedy i remontu) oraz toalety. Z tą ciepłą wodą był problem – początkowo była, ale w momencie gdy równolegle używało się kolejnego prysznica to jej brakowało.

Jest tu miejsce na pokazy taneczne lub ognisko; działa także wifi.

Można tu zobaczyć te poniższe ulotki informacyjne z zaznaczonymi ciekawymi miejscami na pustyni.

A w tym miejscu miałam podany obiad i śniadanie. Na obiad podano bardzo dużo jedzenia i sporo go zostało.

Śniadanie było skromne, ale to praktycznie standard w Jordanii.

Jak widać kot już czekał na śniadaniowe resztki 🙂

Obok namiotu, w którym jadłam przygotowywano posiłki.

Tak jak wspomniałam już wcześniej zmarzłam strasznie na tym noclegu i dlatego postanowiłam zmienić miejsce na Beyond Wadi Rum Camp. To nowe miejsce było wspaniałe i oddalone o około 25 km od poprzedniego. Bardzo je Wam polecam. Należało zatrzymać samochód na wyznaczonym parkingu. Potem przyjeżdżał kierowca w jeepie i zabierał osoby w głąb pustyni. Było z tym trochę zabawy, ponieważ kilku kierowców zatrzymało się koło mnie pytając gdzie mam nocleg i mówili, że oni po mnie nie przyjechali, ale zaraz będzie ich brat.
Tak wyglądało to miejsce, gdzie mieszkałam. Dostałam beduiński namiot – był bez łazienki, ale za to na pewno cieplejszy niż ten poprzedni. Obok znajdował się murowany budynek z toaletami i prysznicami (była ciepła woda). Jednak już od 7 rano nie było światła.

Przyjechałam tutaj po 19:00. Zostawiłam bagaż w namiocie i poszłam do pomieszczenia, w którym podano gorącą herbatę, a potem także obiad i rano śniadanie.

Wieczorem najpierw podano zupę z soczewicy, a potem zaproszono turystów na zewnątrz i odkopano z ziemi posiłek – był to Zarb. Jest to ich tradycyjna potrawa składająca się z ziemniaków, mięsa (kurczak lub jagnięcina) i warzyw. Wszystkie składniki wkłada się do gorącego podziemnego pieca, następnie przykrywa i zasypuje piachem. Nasz posiłek wykopano po około trzech godzinach i wniesiono do pomieszczenia, gdzie był podawany uczestnikom kolacji. Dodatkowo na stołach ustawiono także różne sałatki, ryż i pitę. Na deser były słodkie ciasteczka. Każdy na pewno się najadł. Rezerwując nocleg na pustyni zapytajcie, czy zobaczycie odkopanie tego dania – warto zjeść taki posiłek.

Wieczorem były tańce oraz nocny spacer po pustyni w celu obejrzenia pięknie rozgwieżdżonego nieba.

Turyści nocują jedną lub dwie noce na Wadi Rum. Uważam, że jedna noc w zupełności wystarczy. Z reguły wybiera się kilkugodzinną lub całodzienną wycieczkę samochodem z napędem na cztery koła podczas której można zobaczyć główne atrakcje tej pustyni. W czasie wycieczki może być podany także posiłek.

Niektórzy przyjeżdżają tutaj na wspinaczkę skałkową, inni wchodzą na Dżabal Umm ad Dami mający 1840 m n.p.m. (położony 30 km na południe od wioski Wadi Rum). W pogodny dzień z tego szczytu można zobaczyć Morze Czerwone i granicę saudyjską.

Na pewno nie opłaca się przyjeżdżać tutaj z Izraela. To co proponują biura to z reguły 2-3 dniowy wyjazd podczas którego można zobaczyć Wadi Rum i Petrę. Z tego co wiem jest to dość drogie i lepiej te dwa kraje zrobić osobno.

Rano jedząc śniadanie (szwedzki stół) miałam taki widok na otaczający mnie teren.

Jeździłam takim jeepem po pustyni.

Najpierw pojechałam jeepem do miejsca, w którym kręcono film ” Marsjanin” Ridleya Scotta z Mattem Damonem w roli głównej.

Pustynia ta ma wspaniałe formacje skalne, na które można wchodzić. Natomiast ten czerwony piasek brudzi buty i skarpety.

Beduini pokazali mi inskrypcje na skałach.

Co jakiś czas spotykałam wielbłądy. Można także kupić wycieczkę i zwiedzać pustynię na wielbłądach.

Zaproszono mnie także do namiotu na herbatę. Można tu było kupić chusty, mydła, perfumy i inne rzeczy.

Ta skała nazywa się Mushroom Stone, ponieważ kształtem przypomina grzyb.

Zobaczyłam także skałę nazywaną Kurczak.

Tak Beduini zapisali imię Anna na piasku.

Um Fruth – jeden ze skalnych mostów, który stanowi popularną atrakcję turystyczną. Jak widać osoby wchodzą niekiedy na czworaka i schodzą nawet siadając na pupie. Polecam dobre buty.

Tutaj znajduje się szczyt Dżabal Umm ad Dami z którego można zobaczyć Morze Czerwone i granicę saudyjską. Przewodnik opowiadał, że była tu grupa niemiecka, która weszła na szczyt i z niego zeszła w ciągu 40 minut. Standardowo zajmuje to od 1,5 do 2 godzin.

Warto poprosić kierowcę o możliwość prowadzenia jeepa. Mój kierowca bez problemu pozwolił mi pojeździć po pustyni, w dodatku zaplanował niezłe piaszczyste podjazdy więc miałam z tego frajdę.

Pokazano mi także jak się robi z tej rośliny mydło. Bardzo dobrze się pieniło i ładnie pachniało.

Podczas mojej wycieczki zdarzyło mi się tylko raz, że mieliśmy problem z podjazdem i utknęliśmy w piachu. Musieliśmy spuścić trochę powietrza z kół nim ruszyliśmy dalej.

Lunch miałam koło drzewa prawdy, a obok chodził jeden z wielbłądów.

Na lunch był tuńczyk, chleb, pomidor, ogórek, banan i sok. Jeżeli wycieczka nie obejmuje posiłku to za lunch płaci się 5-10 JOD za osobę.

Potem pojechałam na zachód słońca.

Już się bardzo spieszyliśmy ponieważ odjechaliśmy dość daleko od dobrego miejsca z którego można podziwiać zachód słońca.

Potem przewodnik odwiózł mnie na parking, gdzie stał wynajęty samochód. Następnie udałam się w stronę Petry. Po drodze zatrzymałam się jeszcze w przydrożnym barze na kawę.

Morze Martwe i ruiny zamku Al-Karak w Jordanii

Tagi

Al-Karak, Crac de Moabit, Dead Sea, falafel, Morze Martwe, Oh Beach Dead Sea, twierdza, Zamek Krzyżowców

Morze Martwe jest tak naprawdę jeziorem bezodpływowym, które ma około 50 km długości i 15 km szerokości. Położone jest w tektonicznym Rowie Jordanu, na pograniczu Izraela, Palestyny i Jordanii. Poziom wody w Morzu Martwym spada i przez ostatnie 40 lat powierzchnia morza zmniejszyła się o 30%. W ostatnich latach proces ten nasilił się i obecnie spadek sięga blisko 1 metra rocznie.

Jezioro to wykazuje bardzo duże zasolenie – średnio 26%. Takie stężenie soli sprawia, że na powierzchni z łatwością unoszą się ludzie nieumiejący pływać. To zjawisko sprawdzał już rzymski wódz Wespazjan, który kazał wrzucać do wody jeńców. Ze względu na takie zasolenie żyją w tym jeziorze jedynie niektóre bakterie i grzyby.

Nad brzegiem Morza Martwego zlokalizowanych jest kilka dostępnych publicznie plaż. Funkcjonują tutaj także hotele i właśnie do jednego z nich przyjechałam samochodem, aby się wykąpać w morzu.

Za wjazd do hotelu Oh Beach Dead Sea zapłaciłam 10 JD.

Jak się okazało ten hotel swoją świetność ma już za sobą. Należałoby na pewno wyremontować łazienki. Posiada ładne baseny, ale woda w nich w listopadzie była zimna. O tej porze roku tylko przy jednym z basenów był otwarty barek.

Tak wygląda zejście na plażę.

Plaża jest kamienista i na kamieniach osadza się sól, zatem są one ostre i należy bardzo uważać.

Z tego hotelu pojechałam w stronę miejscowości Al-Karak.

Po drodze fotografowałam widoki.

Zatrzymałam się także na jedzenie. Zjadłam falafel – tutaj dodają do niego frytki.

Pojechałam dalej.

Tak wyglądają przystanki autobusowe.

Dojechałam do Al-Karak, miasta które jest znane z otoczonej murem twierdzy Crac de Moabit, położonej na szczycie górskim.

Krzyżowcy przybyli do Al-Karak około 1142 roku, ale Chrześcijanie zamieszkiwali ten obszar na długo przed Krzyżowcami. To otoczone murem miasto było wymieniane w Biblii i zostało umieszczone na mozaikowej mapie w Madabie.

Zamek Krzyżowców jest otoczony klifami z trzech stron. Taka lokalizacja uczyniła z niego jedną z najważniejszych twierdz obronnych tego rejonu. W drugiej połowie XII wieku, gdy panował tutaj Renald z Châtillon więźniów zabijano przez zrzucenie z murów. Zamykano im głowy w drewnianych skrzyniach, co miało ich chronić przed utratą przytomności zanim nie zginęli na skałach poniżej.
W XIII wieku dobudowano część fortyfikacji miasta oraz pogłębiono fosę. Jednak trzęsienie ziemi, które miało miejsce w 1293 roku zniszczyło znaczną część zamku.

Tak wyglądają pozostałości ruin tej twierdzy. Zachowały się tutaj piwnice, ruiny kuchni, kaplicy i wieży.

A potem pojechałam w stronę Wadi Rum ponieważ tam miałam nocować. W listopadzie, po godzinie 17:00 robi się już ciemno.

Madaba i Góra Nebo w Jordanii

Tagi

Cerkiew św. Jerzego, Church of St. George, drzewo oliwne, Góra Nebo, Jan Paweł II, Jordania, Madaba, Madaba Mosaic Map, Mapa mozaikowa z Madaby, Monolit Jubileuszowy Roku 2000, Mosaic Map, Mount Nebo, mozaika, papież, Sanktuarium Mojżesza, The Madaba Map, wężowy krzyż

Tak jak już pisałam w poprzednim poście, pierwszym miastem w jakim się zatrzymałam w Jordanii na nocleg była Madaba.

W tym mieście spędziłam tylko jedną noc i następnego dnia, po śniadaniu udałam się do Cerkwi św. Jerzego (Church of St. George/ Madaba Mosaic Map), aby zobaczyć mozaikową mapę Ziemi Świętej znajdującą się na podłodze w tym budynku.

Nie obowiązuje tutaj Jordan Pass i trzeba za bilet zapłacić 1 JOD.

Mozaika jest częścią mozaiki podłogowej z wcześniejszego bizantyjskiego kościoła. Pochodzi z VI wieku naszej ery. Mozaika została wykonana przez nieznanych artystów, prawdopodobnie dla chrześcijańskiej wspólnoty Madaba, która była wówczas siedzibą biskupa. Nie wiadomo dokładnie jakie były pierwotne wymiary tej mapy, ale szacuje się że miała 6 metrów szerokości i nawet do 25 metrów długości. Składała się z ponad 2 milionów elementów. Mozaikę odkryto w 1884 roku, podczas budowy nowej greckiej cerkwi na miejscu jej starożytnego poprzednika. W następnych dziesięcioleciach duże fragmenty mapy mozaikowej uległy zniszczeniu w wyniku pożarów, działań w nowym kościele i pod wpływem wilgoci. Dopiero w 1965 roku zajęto się odnowieniem i konserwacją tej mozaiki. To co można tutaj zobaczyć to najstarsze zachowane oryginalne kartograficzne przedstawienie Ziemi Świętej, a zwłaszcza Jerozolimy.

Warto przyjrzeć się tej świątyni ponieważ we wnętrzu znajdują się także inne mozaiki i malowidła.

Można tutaj znaleźć także św. Jerzego zabijającego smoka.

Następnie pojechałam samochodem w stronę Góry Nebo (Dżabal Naba).

Po drodze minęłam jeden z przystanków autobusowych – po lewej stronie na zdjęciu.

W oddali widać meczet – Salah Al-Deens Mosque.

Dojechałam do Góry Nebo. W pobliżu wejścia jest parking – nie jest duży zatem warto być tutaj z samego rana. Powyżej parkingu znajduje się restauracja

i można zobaczyć takie widoki.

Zwiedzanie zajmie 1-2 godziny. Przy wejściu kupuje się bilet ponieważ nie obowiązuje tutaj Jordan Pass. Bilet kosztuje 2 JOD.

Idąc od wejścia najpierw przechodzi się koło Monolitu Jubileuszowego Roku 2000 ustawionego tutaj z okazji wizyty Jana Pawła II.

Następnie można zobaczyć pomnik upamiętniający miejsce z którego Mojżesz zobaczył Ziemię Obiecaną

oraz kamienny głaz stanowiący fragment dawnych drzwi prowadzących do kościoła na Górze Nebo

i mozaiki.

Mojżesz wędrował po pustyni ze swoim ludem 40 lat po wyprowadzeniu go z niewoli egipskiej. Jahwe obiecał mu, że przed śmiercią zobaczy z daleka Ziemię Obiecaną. To właśnie z Góry Nebo ją ujrzał i zgodnie z biblijną zapowiedzią ta góra stała się miejscem jego śmierci. Ponieważ Mojżesz uznawany jest za wielkiego proroka to miejsce to jest czczone przez wyznawców religii abrahamowych: żydowskiej, chrześcijańskiej oraz islamu.

Z tego miejsca do Jerozolimy jest 45 km w linii prostej i przy dobrej pogodzie można ją zobaczyć.

Dzisiaj na szczycie znajduje się Sanktuarium Mojżesza z parkiem archeologicznym. Opiekują się nim franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej.

Charakterystycznym symbolem sanktuarium jest wężowy krzyż z brązu autorstwa włoskiego artysty Giovanniego Fantoniego. Odwołuje się on do dwóch wydarzeń biblijnych: wywyższenia przez Mojżesza węża miedzianego oraz wywyższenia na krzyżu Syna Człowieczego.

Tak wygląda wejście do Sanktuarium Mojżesza.

A to już wnętrze z pięknymi mozaikami.

Warto zwrócić uwagę na tę poniższą mozaikę z VI wieku, przedstawiającą sceny myśliwskie ze zwierzętami.

Można spotkać tutaj koty.

Górę Nebo odwiedził Jan Paweł II w czasie swojej 91. podróży apostolskiej (20–26 marca 2000 roku). Papież obok pozostałości bizantyjskiej bazyliki zasadził to drzewo oliwne.

Po zobaczeniu tego miejsca pojechałam dalej, aby zatrzymać się nad Morzem Martwym.

Po drodze minęłam centrum handlowe – Samarah Mall.

Pierwszy dzień w Jordanii

Tagi

falafel, Jordania, Madaba, Madaba Hotel, nocleg, wiza, zakupy, śniadanie

W tym roku od 18 listopada zwiedzałam Jordanię. Poleciłam linią Ryanair z lotniska Warszawa-Modlin do Ammanu w Jordanii. Wylądowałam o 18:50 w Ammanie (przypomnę, że mamy różnicę czasową – w Polsce była wtedy 17:50).

Na lotnisku wszyscy idą najpierw do pierwszego miejsca, w którym otrzymuje się wizę. Miałam Jordan Pass (o tym co to jest i że warto go kupić napisałam w poście Co warto wiedzieć przed wyjazdem do Jordanii), Pani przejrzała wydruk i wbiła mi wizę do paszportu. Niektórzy mieli Jordan Pass tylko w wersji elektronicznej i też otrzymali wizę, jednak powinien być on wydrukowany. Osoby, które nie miały Jordan Pass musiały zapłacić za wizę 40 JOD (można było płacić kartą lub gotówką).

Następnie poszłam do kolejnej kolejki – tam robili zdjęcie i wstawiali do paszportu pieczątkę z datą wjazdu.

Potem jedzie się schodami w dół (tam także odbiera się bagaż) i przy schodach Pan ponownie sprawdza paszport.

Na lotnisku można wymienić walutę lub wybrać ją z bankomatu.

Następnie odebrałam zamówiony samochód (o samochodzie napisałam w poście Co warto wiedzieć przed wyjazdem do Jordanii)

i pojechałam do miasta Madaba oddalonego o około 23 km od lotniska w Ammanie. Tam zamówiłam już wcześniej nocleg przez Booking.com. Droga była asfaltowa i dobrze się jechało.

W Madaba są sklepy i od razu zatrzymałam się w supermarkecie, gdzie kupiłam m.in. zgrzewki wody (za dużą zgrzewkę wody, małą zgrzewkę wody i dwie paczki dużych chipsów zapłaciłam około 9 JOD).

Warto także coś zjeść w Madaba. Ja zjadłam tutaj mój pierwszy falafel podany w picie, z warzywami i sosem. Był bardzo smaczny.

Nocowałam w Madaba Hotel.

Pokoje były skromne i już wchodząc do nich poczułam, że są zimne. Na szczęście był koc. W nocy nakładałam jednak na siebie polar i kurtkę ponieważ było naprawdę bardzo zimno.

Na górze mają duże pomieszczenie, w którym można usiąść i napić się herbaty.

Rano podano tutaj takie śniadanie. Były jajka na twardo, humus, oliwa, pomidory, pieczywo (takie placki jak pita), kawa i słodka herbata.

Można tu zobaczyć także te poniższe mozaiki.

W tym miejscu zaproponowano mi także nocleg na pustyni, na który się skusiłam.
 

Nauczona doświadczeniem następny raz brałabym od razu nocleg przez Booking.com po sprawdzeniu opinii. Zawsze można wykupić najpierw jedną noc w danym miejscu i ewentualnie przedłużyć pobyt lub przenieść się do innego miejsca jeżeli planuje się więcej nocy na pustyni – ja tak zrobiłam, ale o tym opowiem później.

Co warto wiedzieć przed wyjazdem do Jordanii

Tagi

bezpieczeństwo, bilety, ceny, ciepła woda, co kupić w Jordanii, Co warto wiedzieć, drogi w Jordanii, elektryczność, informacje o Jordanii, Jordan Pass, Jordania, kawa, kiedy jechać, nurkowanie, paliwo, perfumy, taksówki, taxi, ubezpieczenie, waluta, wiza, wstępy, wtyczki, wynajem samochodu, zakupy

Do Jordanii pojechałam w terminie 18-25 listopad 2019 roku. Poniżej opisałam najważniejsze rzeczy, o których powinien wiedzieć turysta, który planuje wyjazd w te rejony.

1.  Wiza
   Do Jordanii potrzebujemy wizy, która kosztuje 40 JOD
   Można jednak zaoszczędzić kupując Jordan Pass. Warto go kupić jak planuje się zwiedzać Petrę. Ja kupiłam Jordan Pass za 70 JOD i on obejmował wizę za 40 JOD i wejście do patry za 50 JOD (jeden dzień). Zatem jak widać kupując Jordan Pass zaoszczędziłam 20 JOD.
2. Jordan Pass
   Trzeba go kupić przed wyjazdem do Jordanii. Cena zależy od ilości dni spędzonych w Petrze. Dzięki Jordan Pass masz darmową wizę i wejście do 40 miejsc w Jordanii. To jest link do wniosku o Jordan Pass:

   https://www.jordanpass.jo/

   Pamiętaj, aby paszport był ważny minimum 6 m-cy od daty powrotu z Jordanii.
   Kupując Jordan Pass możesz od razu kupić zniżkowy bilet do Bethany Beyond i zapłacisz 8 JOD zamiast 12 JOD. Nie planowałam zobaczyć tego miejsca, więc go nie kupiłam. Zakupiłam przez internet Jordan Pass na 1 dzień za 70 JOD + 1.98 JOD opłata. W ciągu kilku minut na podanego maila otrzymałam plik w pdf oraz dwa pliki jpg (mobilna wersja i mapa). Warto zapisać sobie pliki w komórce. Jordan Pass powinien być wydrukowany.
   
   Jeżeli nie otrzymasz maila po uiszczeniu opłaty to opisz tę sytuację i wyślij maila na ten adres: info@jordanpass.jo

3. Petra i wejścia do innych miejsc
   Tak jak napisałam w poprzednim punkcie, kupując Jordan Pass opłacasz od razu wejście do Petry i innych ciekawych miejsc w Jordanii. Niestety są miejsca takie jak góra Nebo czy Błękitny Meczet (King Abdullah I Mosque) w Ammanie, gdzie ten Jordan Pass nie obowiązuje i trzeba zapłacić za wejście 2 JOD.
   Cena za wejście do Petry zależy od ilości dni jakie chce się tutaj spędzić. W kasie bilety kosztują 50/55/60 JOD (na jeden/dwa/trzy dni). Jak mamy Jordan Pass to będzie to odpowiednio 70/75/80 JOD (w to wchodzi już wiza za 40 JOD).

   W dniu 21 listopada była fiesta ponieważ odwiedziło to miejsce już milion turystów w tym roku (Petra celebrates 1 million tourists within a year).

4. Ubezpieczenie
   Mam nadzieję, że nikt nie myśli o tym, aby udać się do tego kraju bez ubezpieczenia i na tym zaoszczędzić. Naprawdę nie opłaca się, w przypadku gdy coś się stanie. Ja wydałam na ubezpieczenie 80 zł w Allianz.
5. Waluta
   Walutą Jordanii jest dinar jordański. Ja kupiłam 500 dinarów jordańskich w Polsce. Pamiętajcie, że kupując większą ilość waluty warto ponegocjować cenę w kantorze. Dodatkowo wzięłam dolary amerykańskie, ale spokojnie na tydzień wystarczyło mi 500 JOD. Oczywiście nie licząc Jordan Pass, który kupiłam w Polsce przez internet.

   1 JOD=5,74 PLN

   Jeżeli chodzi o dinary to występują tutaj:
   a) monety: ½ (half dinar), ¼ (quarter dinar), 10 piastrów (ten piastres), 5 (five piastres) – na monetach są napisane kwoty, ale bardzo małymi literami
   b) banknoty: 1, 5, 10, 20, 50

   

6. Wtyczki
   Do Jordanii należy wziąć przejściówkę, jak na Wielką Brytanię. Jednak w każdym miejscu mogłam bez problemu użyć naszej wtyczki i nigdzie nie skorzystałam z przejściówki.
7. Internet w Jordanii
   Jest dużo różnych opcji jeżeli chodzi o karty SIM. Ja kupiłam już na lotnisku lokalną kartę SIM tylko na internet w sieci ZAIN za niecałe 17 JOD. W hotelach przy zameldowaniu zawsze podawali mi hasło do internetu. Problem z internetem był na pustyni i czasem zanikał podczas jazdy samochodem.

   

8. Dni wolne od pracy
   Pamiętać należy, że Jordania to kraj muzułmański zatem piątek (ich sobota) i sobota (ich niedziela) są dniami wolnymi od pracy.
9. Kiedy jechać do Jordanii
   Należy uważać na miesiące letnie ponieważ jest tutaj wtedy bardzo gorąco. Zatem nie wiem czy warto w upale zwiedzać Petrę i Wadi Rum. Natomiast od połowy listopada noce robią się bardzo zimne – na pustyni 3-4 stopnie.
   Przewodnicy nie polecają przyjazdu tutaj w styczniu i lutym.
10. Wynajem Samochodu
    Na wynajem samochodu na tydzień trzeba liczyć 1100 – 1500zł. Ja miałam wynajęty samochód KIA przez stronę Ryanair.

    

    Z lotniska zabrano mnie busem do biura, gdzie wynajmują samochody. Tam ustala się warunki takie jak godzina odbioru i ubezpieczenie. Po podpisaniu dokumentów otrzymuje się samochód. W drodze powrotnej również tutaj oddaje się samochód i oni odwożą już osoby na lotnisko. Samochód miał pół baku paliwa i z pół bakiem paliwa musiałam go oddać.
    Warto zwiedzać Amman bez samochodu i nocować w pobliżu atrakcji. Taksówka z Ammanu na lotnisko kosztuje 20 JOD.

11. Drogi
    Drogi są bardzo dobre i nigdzie nie ma problemu z dojazdem. Jednak jadąc do Zamku Ajloun (znajduje się na wzgórzu Dżabal Awf, 1250 m n.p.m.) trzeba się nastawić na cięższe podjazdy i zjazdy – podobnie jak w San Francisco.
    W Ammanie nawigacja również potrafi spłatać figla i można krążyć po tym mieście.
12. Paliwo
    Ja spotkałam się z 90 i 95. Tankowałam 90 do samochodu. Na poniższą trasę potrzebowałam oprócz pół baku paliwa, które miałam na początku dotankować jeszcze 2 x 30 JOD. Zatem na paliwo wydałam 60 JOD.

    

13. Moja trasa po Jordanii
    Amman – Madaba
    Madaba – Góra Nebo – Morze Martwe – Al-Karak – Wadi Rum
    Wadi Rum – Petra
    Petra – Wadi Dana – Wadi bin Hammad Mineral Spa – Jerash
    Jerash – Ajloun (Zamek Kalat al-Rabat) – Kasr al-Mushatta – Amman
    Amman
14. Zatrzymanie przez policję
    Dwa razy zatrzymała mnie policja podczas jazdy samochodem. Za pierwszym razem sprawdzała paszport i dokumenty samochodu. Natomiast za drugim razem tylko na chwilę stanęłam samochodem, nic nie musiałam pokazywać z dokumentów i dosłownie za chwilę powiedzieli abym jechała dalej.
15. Ceny hoteli i apartamentów
    Ceny są różne. Miałam pokój dwuosobowy za 22 JOD i prywatne mieszkanie dla 5 osób za 35 JOD.
    Śniadania wliczone w cenę noclegu w hotelu są z reguły skromne. Natomiast zamówione za 5 JOD dodatkowe śniadanie w prywatnym apartamencie było duże i bardzo smaczne. Pokazałam to na blogu.
16. Inne przykładowe ceny
    a) falafel w picie z warzywami i sosem – od 0,35 (w Ammanie) do 2,25 na lotnisku w Ammanie
    b) puszka pepsi w restauracji – 1,5 JOD
    c) pizza – od 4,35 do 7 JOD
    d) woda – mała butelka najdroższa na lotnisku 1 JOD
    e) chusta w Petrze – były za 20 JOD, ale tuż przy Monastyrze stargowałam na 10 JOD za sztukę
17. Taksówki
    Poruszałam się nimi tylko w Ammanie. Polecam całkowicie białe taksówki (nie białe z żółtym paskiem na dole) – są najtańsze, ale za to co chwila zmieniają się w nich pasażerowie. Ja byłam pierwszym pasażerem i jechaliśmy moją trasą i od  mego hotelu do Błękitnego Meczetu zapłaciłam 0,5 JOD. Białe taksówki nie jadą na lotnisko.
    Natomiast z Błękitnego Meczetu do lotniska jechałam żółto-zieloną taksówką za 20 JOD.
18. Godziny otwarcia
    Koniecznie sprawdźcie godziny otwarcia danych miejsc. Na przykład Błękitny Meczet w Ammanie jest otwarty od soboty do czwartku w godzinach 8:00-11:00 i 12:30-14:00 (w piątki jest zamknięty). W okresie zimowym niektóre miejsca są zamykane już o 16:00.
19. Ciepła woda
    Niekiedy jest problem z ciepłą wodą w kranach. Może jej w ogóle nie być, a może być tylko w danych godzinach. W moim hotelu w Ammanie była np. od 5:00 do 12:00 i od 17:00 do 24:00.
20. Elektryczność
    Mają także problem z elektrycznością. Bywa, że światło jest także tylko w danych godzinach – tak jest na pustyni.
21. Zachód i wschód słońca w listopadzie
    W listopadzie wschód słońca jest około 6:10, a zachód słońca około 16:30.
22. Co zabrać do Jordanii
    a) jeżeli myślisz o kąpieli w Morzu Martwym (Dead Sea) czy zobaczeniu Wadi bin Hammad Mineral Spa to należy zabrać dobre buty do chodzenia po wodzie
    b) plastry ponieważ wchodząc do wody kamienie są bardzo ostre i można przeciąć skórę
    c) krem do ust lub wazelina i jakiś krem do ciała – tutaj bardzo szybko skóra staje się sucha
    d) leki jakich używasz standardowo
    e) Tribiotic – maść o działaniu antybakteryjnym
    f) latarkę – ja używałam tej w telefonie
    g) power bank
    h) ciepły polar na pustynię – w listopadzie ubierałam co tylko miałam ponieważ było bardzo zimno

    Jechałam tylko z podręcznym bagażem ponieważ Ryanair robił promocję – w zupełności mi to wystarczyło. Zatem nie bierzcie za dużo rzeczy na tygodniowy pobyt.

23. Nurkowanie w Jordanii
    Najlepiej pojechać na nurkowanie za Akabę w okolice South Beach.
24. Soki wyciskane przy drogach
    Warto zatrzymać się podczas jazdy i wypić sok za 1 JOD. Czasem przy drogach są wyciskarki i na miejscu taki sok od razu przygotują. Ja próbowałam kilka razy pysznego soku z granatów. W Petrze taki sok piłam za 3 JOD.
25. Co kupić w Jordanii
    a) kawę
    b) perfumy – perfumerii zobaczyłam bardzo dużo dopiero w Ammanie. Kupiłam kilka małych buteleczek z zapachami regionalnymi. Sama wybierałam wielkość butelki (wielkości są za 2,3,5,10 JOD) i Pan przy mnie wlewał perfumy do tych buteleczek. Perfumerie są np. w pobliżu Arab Tower Hotel. Na tej długiej ulicy można kupić chyba wszystko czego potrzebujecie jeżeli chodzi o prezenty.
    c) chusty – te kupowałam w Petrze
    d) biżuteria

    

26. Bezpieczeństwo
    Wszędzie czułam się bardzo bezpiecznie i wszyscy chcieli, abym wyniosła jak najlepsze wrażenia z pobytu w tym kraju. Im bardzo zależy na turystach. W Ammanie wiedzieli, że Europejczycy marzną i w pokoju odkręcono mi na max kaloryfery i miałam bardzo ciepło.
27. Czy warto przyjechać tu podczas pobytu w Izraelu
    Podczas mego pobytu w Jordanii spotkałam kilka osób, które przyjechały na 2-3 dni z Izraela, aby zobaczyć Petrę i Wadi Rum. Te osoby same przyznały, że to za krótko i chcą wrócić tutaj ponownie. W dodatku jest to droga wycieczka. Polecam zrobić te kraje osobno.
28. Jeszcze dwie ciekawostki
    Tak wyglądają przystanki autobusowe poza dużymi miastami i jeden ze znaków drogowych.

    

Spacer po dzielnicy Nowy Port w Gdańsku

Tagi

cmentarz ewangelicki, elewator, falowiec, Gdańsk, kamienice w Nowym Porcie, Kolonia Abegga, Kościół pw. Świętej Jadwigi Śląskiej, Misyjny Kościół Morski Niepokalanego Serca Maryi, Morski Dom Kultury, Nabrzeże Zbożowe, Nowy Port, Oceania, pomuchla, Twierdza Wisłoujście, ulica Rybołowców, zajezdnia tramwajowa, zespół domków Kolonii Abegga

Nowy Port to jedna z najstarszych dzielnic Gdańska nieodłącznie związana z morzem, która przez lata była zapomniana i dopiero od niedawna odzyskuje dawny blask. Tu król pruski nakazał wybudowanie portu (miał zagrozić bogatemu Gdańskowi) i tutaj rozpoczęła się II wojna światowa.

W Nowym Porcie jest jeden falowiec przy ulicy Wyzwolenia 51. Ma on 12 kondygnacji, 5 klatek schodowych i 230 m długości. Jego budowę ukończono w 1978 roku. Jest to jedyny falowiec, który został zbudowany równolegle do morza (falowce w dzielnicy Przymorze powstały prostopadle do morza) i to właśnie ze względu na silne podmuchy wiatru zaniechano dalszej jego budowy. W czasach, gdy w falowcu były jeszcze drewniane okna, silny wiatr podczas sztormu sprawiał, że okna na wyższych kondygnacjach mogły wypaść. Budynek jest zatem krótszy niż planowano, ale za to o jedną kondygnację wyższy. Jako ciekawostkę napiszę jeszcze, że przed tym falowcem jeździł kiedyś pociąg. W samym centrum osiedla położone były tory kolejowe, które bezpośrednio sąsiadowały z falowcem oraz przecinały się z torowiskiem tramwajowym na ulicy Marynarki Polskiej. Dziś torów kolejowych już tutaj nie ma, a w miejscu dawnego szlaku biegnie chodnik oraz droga dla rowerów.

Przypomnę, że najdłuższy polski falowiec powstawał w latach 1970-1973 i położony jest na gdańskim osiedlu Przymorze przy ulicy Obrońców Wybrzeża. Ma 16 klatek schodowych.

To budynek dawnego Morskiego Domu Kultury, zaprojektowany w stylu realizmu socjalistycznego. Budynek otwarto w listopadzie 1954 roku i miał być on elementem wielkiego planu urbanistycznego, który zakładał utworzenie w Nowym Porcie nowego śródmieścia Gdańska. Tu miało koncentrować się życie tej dzielnicy. Realizację tego planu zarzucono po 1956 roku. W tym Morskim Domu Kultury działały różne sekcje, organizowano odczyty i prelekcje oraz imprezy muzyczne i taneczne. Założono tutaj Gdańskie Studium Piosenki, kształcące młodych piosenkarzy wśród których była Irena Jarocka i Grażyna Łobaszewska. W latach 90. XX wieku Zarząd Portu Gdańskiego sprzedał ten budynek. Teraz mieści się tu Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa i Bank PKO. W 2017 roku kręcono tutaj scenę do filmu „Kamerdyner” w reżyserii Filipa Bajona.

Przed wejściem stoją popiersia Stefana Żeromskiego i Feliksa Nowowiejskiego.

Za tym budynkiem znajduje się informacja, że w tym miejscu w latach 1689-1947 był cmentarz ewangelicki. Potem go zlikwidowano i na jego miejscu w 1960 roku powstał ogród jordanowski.

Idąc dalej doszłam do Nabrzeża Zbożowego, które obecnie jest remontowane. Przy tym nabrzeżu cumuje stalowy żaglowiec Oceania należący do Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk, który został wybudowany w Stoczni Gdańskiej w 1985 roku. Trudno go jednak zastać w porcie ponieważ pływa przez około 240 dni w roku. Jest on obecnie największym polskim instytutem badającym problemy fizyki, chemii, biologii i ekologii morza.

Tutaj znajdują się dwa bliźniacze elewatory nr 3 i 4. Powstały jeszcze przed I wojną światową, a ich pierwszym przeznaczeniem było składowanie buraków cukrowych dostarczanych z Rosji (dlatego nazywano je rosyjskimi lub Rosyjskim Dworem). Funkcjonują do dzisiaj i są własnością spółki Gdańskie Młyny. Pojemność elewatorów w przypadku składowania tzw. zbóż twardych wynosi 12 000 ton.

W pobliżu, na ulicy Starowiślnej 2 znajduje się Dworek Fischera z XIX wieku, a w zasadzie to co z niego zostało ponieważ budynek niszczeje i czeka na inwestora. Należał on do Richarda Fischera – jednego z gdańskich browarników. Richardowi Fischerowi mieszkańcy zawdzięczają wybrukowanie lokalnych ulic oraz dostęp do wody źródlanej. Piwo z tego browaru było znane w całej Europie. Produkowano tutaj także likiery. Warzenie piwa kontynuowano do zniszczenia browaru w 1945 roku.

W oddali widać Twierdzę Wisłoujście, która jest niezwykłym zabytkiem sztuki fortyfikacyjnej. Została zbudowana u ujścia Wisły do Bałtyku kilkaset lat temu. Miejsce to stanowiło ważny punkt strategiczny, ponieważ można było stąd kontrolować ruch statków wychodzących i wchodzących do portu w Gdańsku. Pierwsze wzmianki o tym miejscu pochodzą z XIV wieku. Na początku była to budowla drewniana i często ulegała uszkodzeniu. Dopiero w 1482 roku zbudowano murowaną cylindryczną wieżę – służyła do celów obronnych i była także latarnią morską. W latach 1518-21 wzniesiono wokół latarni dodatkowe drewniane umocnienia, a w ciągu kolejne obiekty obronne, które złożyły się na całość fortyfikacji Wisłoujścia. Pod koniec XVI wieku i w kolejnych wiekach zbudowano wiele umocnień. Po I wojnie światowej Twierdza utraciła znaczenie militarne, a w 1945 roku została niemal doszczętnie zniszczona. O tym obiekcie napiszę jeszcze osobny post.

Z Nowego Portu widać cylindryczną wieżę oraz bastiony Fortu Carre. Do 1889 roku zwieńczeniem wieży był późnobarokowy hełm z około 1721 roku. Po pożarze spowodowanym uderzeniem pioruna, hełm odbudowano w formie stożka krytego łupkiem który przetrwał do 1945 roku.

Widać stąd także Polski Klub Morski i biały domek, który jest pozostałością parafii św. Olafa w Wisłoujściu.

Z Nabrzeża Zbożowego poszłam do zajezdni tramwajowej. Dawniej na budynku nie było zegara, który obecnie się tu znajduje. Tory skierowane są ukosem w stosunku fasady budynku. Może zmieścić się tutaj 125 wagonów. W 1899 roku w Nowym Porcie powstało przedsiębiorstwo tramwajowe pod nazwą Danziger Elektrische Strassenbahn. Otworzyło ono w 1900 roku dwie linie z Wrzeszcza do Brzeźna i z Brzeźna przez Nowy Port do Stoczni Schichaua (ulicą Schichaugasse, dziś Jana z Kolna).
W głębi można zobaczyć oryginalną podstację zasilającą w energię elektryczną okoliczne dzielnice. Była ona impulsem do elektryfikacji Nowego Portu. Obok znajduje się budynek dawnej dyrekcji i elektrowni.

Jeździ tutaj autobus linii 148.

Następnie poszłam dalej ulicą Władysława IV, aby zrobić kilka zdjęć ciekawej zabudowy.

To dawny budynek Domu Marynarza Szwedzkiego dla marynarzy szwedzkich. Nazywany jest on także „kościołem szwedzkim” (Svenska Sjömanskyrkan). Wybudowany został w 1938 roku staraniem pastora Svena Hellqvista. Była tu kaplica i hotel.

W tym miejscu znajdował się kiedyś przepiękny budynek, w którym mieściła się restauracja a potem miejsce to zajęło NSDAP.

W XIX wieku liczba mieszkańców Nowego Portu zaczęła gwałtownie rosnąć. W większości byli to protestanci. Wiadomo, że już w 1815 roku powstała pierwsza kaplica. Jednak była na tyle mała, że w 1841 roku zbudowano w tym miejscu inny budynek zwieńczony spiczastą wieżyczką. Jednak i ten kościół okazał się z czasem niewystarczający i w 1905 roku zbudowano ten Misyjny Kościół Morski Niepokalanego Serca Maryi, który często znajdował się na gdańskich pocztówkach. Miał on dwie strzeliste wieże widoczne z lądu i morza. Kościół został zniszczony podczas II wojny światowej. Potem był tutaj klasztor, a w czasie stanu wojennego było to tajne miejsce spotkań związkowców portowej Solidarności.

Za kościołem znajduje się Zakręt Pięciu Gwizdków (miejsce, gdzie Martwa Wisła przechodzi w Kanał Portowy). Nazwa pochodzi od sygnałów dźwiękowych, dawanych przez statki mijające ten zakręt.

Przed wejściem do kościoła znajduje się cokół pomnika z 1922 roku upamiętniający poległych mieszkańców Nowego Portu podczas I wojny światowej. Na tablicach był napis: Nowy Port swoim synom. Władze komunistyczne zdemontowały tablice, a na cokole stoi obecnie rzeźba Niepokalanego Serca Maryi.

To jest budynek dawnej toalety miejskiej. Mniej więcej na tym poziomie warto odwrócić się i zobaczyć ulicę i w oddali ten Misyjny Kościół Morski Niepokalanego Serca Maryi (to właśnie taki widok był na pocztówkach).

Jeżeli zgłodnieliście to w tym budynku o konstrukcji szkieletowej znajduje się Restauracja Perła Bałtyku i można tutaj smacznie zjeść. Kiedyś była tu karczma.

Na budynku restauracji jest powieszony plan Nowego Portu pokazujący różne szlaki, którymi można zwiedzać tę dzielnicę.

Na początku katolicy z Nowego Portu jeździli na msze do kościoła św. Jakuba w Oliwie, ponieważ nie było tutaj żadnego kościoła. W 1854 roku powstała mała kaplica katolicka przy ulicy Na Zaspę 40. Jej patronką została św. Jadwiga Śląska. Natomiast we wrześniu 1858 roku zbudowano neogotycki kościół dla katolików, który praktycznie nie ucierpiał podczas działań wojennych. Katolicy dzięki staraniom uzyskali wtedy pierwsze w Gdańsku pozwolenie władz pruskich na budowę kościoła katolickiego. Obok Kościoła pw. Świętej Jadwigi Śląskiej znajduje się dom parafialny w stylu modernistycznym z 1925 roku oraz wikariatka z muru pruskiego z drugiej połowy XIX wieku. Jest tutaj także pomnik Jana Pawła II, co zapewne nie dziwi ponieważ wiadomo o więzi łączącej papieża ze św. Jadwigą.

Następnie poszłam ulicą Na Zaspę. Tutaj także można zobaczyć ciekawe budynki.

Pod numerem 33 C zachowały się jeszcze stare niemieckie napisy.

Na ulicy Ks. Góreckiego 16 można zobaczyć ten budynek. Mieści się tutaj Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.

Warto zatrzymać się także przed budynkiem na ulicy Ks. Góreckiego 6.

Tak idąc trafiam na ulicę Wolności i plac zwany kiedyś „Patelnią” – to centrum dzielnicy. W tym miejscu do początków lat 90. mieścił się Wiking – gastronomiczna legenda dzielnicy. Znajdowała się tu restauracja, a wieczorami działał klub nocny. Wiking słynął z prostytutek, które przesiadywały w tym miejscu przez cały dzień. Mewki, czyli panie do towarzystwa zostały opisane w książce Stanisława Goszczurnego „Mewy”. Lokal był bardzo popularny i spędzali tu także czas cinkciarze, złodzieje i zagraniczni marynarze. Dziś mieści się tu sklep Biedronka.
Kiedyś Lady Pank śpiewał „U Maxima w Gdyni” – lokal ten był luksusowy, a Wiking zdecydowanie plebejski i wyglądem przypominający klasyczny PRL.

Idąc dalej można zobaczyć tę kamienicę przy ulicy Wolności 10.

Tak wygląda kamienica przy ulicy Wolności 13.

Przy ulicy Wolności 16 znajduje się kamienica w której kiedyś mieścił się sklep Baltona – można tu było kupić za dolary niedostępne w innych miejscach artykuły.

Następnie poszłam zobaczyć zespół domków Kolonii Abegga. To zespół budynków przy ulicy Wilków Morskich 13-16. Nazwa pochodzi od fundacji założonej w XIX wieku przez rodzinę doktora Georga Abegga. Misją jej była poprawa warunków życia robotników przemysłowych. Budowała także mieszkania w innych miejscach (Dolne Miasto, Wrzeszcz). Tutaj z całego kompleksu zachowały się tylko trzy bliźniacze segmenty z cegły.

Skręcając w boczną uliczkę o nazwie Spokojna widać taki dom,

a po przeciwnej stronie ulicy stoi dom, na którego podwórku znajdują się oryginalne kafelki.

Potem poszłam do Placu im. ks. Jana Gustkowicza, który do II wojny światowej nosił nazwę Wilhelmplatz na cześć cesarza niemieckiego. W latach 1945-1996 był to Plac Demokratów, a potem zmieniono jego nazwę na obecną. Ten plac jest granicą pomiędzy Starym Portem, a Nowym Portem. Mieszkańcy tak nazywają dwie części dzielnicy – historyczną i rozbudowaną w latach 70. XX wieku. Plac został zrewitalizowany w latach 2013-2014. Jest tutaj teraz m.in. fontanna i plac zabaw.

Przy młodym dębie wmurowano tablicę upamiętniającą księdza prałata Jana Gustkowicza – wieloletniego proboszcza parafii św. Jadwigi Śląskiej.

Z tego placu można zobaczyć ten herb Gdańska umieszczony na szczytowej ścianie kamienicy przy ulicy Rybołowców 4 – widok od ulicy Wolności.

Teraz przejdę do ulicy z najbogatszymi kamienicami, które powstały w XIX i na początku XX wieku. Ulica Rybołowców (dawniej Fischerstrasse) jest najpiękniejszą ulicą w Nowym Porcie. Już wcześniej pisałam, że dzielnica ta zawdzięcza bardzo dużo browarnikowi Fischerowi, który sfinansował m.in. wybrukowanie kilku ulic. Właśnie ta ulica nosiła kiedyś nazwę na jego cześć czyli Fischerstrasse (Ulica Fiszera), ale po wojnie przetłumaczono ją na Rybołowców.

Na budynku przy ulicy Rybołowców 3, nad zwieńczeniem dawnej bramy, zobaczyć można drewnianą rzeźbę pomuchla (tak nazywa się dorsz po kaszubsku). Przedstawiono ją w groteskowy sposób ponieważ przypomina potwora morskiego.

To kamienica na ulicy Rybołowców 8. Warto przyjrzeć się pięknym detalom jakie posiada ten budynek.

Sąsiaduje z nią kamienica przy ulicy Rybołowców 9, która zwieńczona jest statuą Minerwy. Kamienica ma także ciekawą historię. W latach 30. XX wieku właśnie w tym miejscu, w prywatnym mieszkaniu, szwedzki pastor Sven Hellqvist urządził tymczasową salę modlitwy, którą potem przeniesiono na ulicę Władysława IV (dawna Bergstrasse) i która rozrosła się do rozmiarów kościoła i Domu Marynarza Szwedzkiego (pokazałam go wcześniej w tym poście).
Kolejną ciekawostką związaną z tą kamienicą był jej mieszkaniec – lekarz Walter Oppenheimer u którego leczyli się mieszkańcy tej dzielnicy. Miał on żydowskie pochodzenie, a jednak przez całą wojnę prowadził praktykę.

Po przeciwnej stronie ulicy na Rybołowców 1 znajduje się ta poniższa kamienica, która ma także ciekawe zdobienia. Przyjrzyjcie się oknom.

Pokazałam tylko kilka ciekawych miejsc tej dzielnicy, aby zachęcić Was do spaceru po tym miejscu. Jeszcze w kolejnym poście opiszę jedno ważne miejsce w Nowym Porcie, które warto zobaczyć.