Pierwsza Noc Muzeów odbyła się w Berlinie w 1997 roku. Odniosła sukces i kolejne europejskie miasta zaczęły również organizować podobne przedsięwzięcia kulturalne. W Polsce pierwszą Noc Muzeów zorganizowano w 2003 roku w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Następnego roku Noc Muzeów zorganizowano również w Krakowie i Warszawie. Obecnie Noc Muzeów cieszy się bardzo dużą popularnością i jest corocznie organizowana przez kilkadziesiąt polskich miast.
Postanowiłam 19 maja 2018 roku odwiedzić kilka miejsc podczas Nocy Muzeów w Gdańsku.
Zaczęłam od zobaczenia Muzeum Bursztynu – zawsze chciałam wybrać się do tego miejsca, a jakoś nie miałam czasu. Mieści się w gotycko-renesansowym Zespole Przedbramia ulicy Długiej. Przyszłam z 20 min przed otwarciem i to był dobry wybór ponieważ jak zaczęto wpuszczać to od razu weszłam do środka.
Na początku można zobaczyć zbiór naturalnych form bursztynu, w tym ogromnych brył, inkluzji zwierzęcych i roślinnych.
Pierwotnie bursztyn nazywano kamieniem, potem zaczęto klasyfikować go do minerałów. Jednak z powodu nietypowych właściwości należałoby określić go jako mineraloid. Badacze określają, że bursztyn bałtycki (sukcynit) powstał najprawdopodobniej około 40 milionów lat temu w trzeciorzędzie, w epoce górnego eocenu. Ponieważ naukowcy nie są zgodni to można założyć, że bursztyn pochodzi z kilku rodzajów żywicujących drzew, z których udział jednego był dominujący.
Średnia wielkość inkluzji zwierzęcej wynosi około 1 cm. Częściej spotykane są mniejsze, te o wymiarach 1-5 mm.
To jest Kalafonia z pąklami wyłowiona w Morzu Północnym, w okolicy Danii. Waga tej bryły to 8230 g. Kalafonia to stwardniała żywica, która w sposób naturalny jest pozbawiona składników lotnych. Często mylona z bursztynem.
Ta bryła waży 1967 g; przełamania pokazują kolor bursztynu
W jednej z mniejszych sal ustawiono mikroskop i można zobaczyć próbki żywic kopalnych. Bursztyn bałtycki jest jedną z około 100 rodzajów żywic kopalnych istniejących na świecie. Żywice podobnie jak bursztyn powstały w odległych czasach. Najstarsze datuje się na około 230 milionów lat temu. Różnią się przede wszystkim składem chemicznym i właściwościami.
Można tutaj poczytać o bursztynie i zobaczyć szlak bursztynowy.
A to jest rekonstrukcja warsztatu bursztynniczego z czasów prehistorycznych i średniowiecza.
Badania wykazały, że bursztyn bałtycki ma najwięcej bo od 3% do 8% kwasu bursztynowego i to właśnie jemu przypisuje się lecznicze właściwości.
W starożytności używano bursztynu w przypadku schorzeń gardła, uszu, oczu, bólach głowy czy zmniejszenia gorączki. Podawano go w postaci sproszkowanej mieszając go z miodem, olejkiem różanym czy mastyksem (aromatyczna żywica naturalna, pozyskiwana z balsamu wyciekającego z drzewa pistacji kleistej). W medycynie bizantyjskiej i arabskiej stosowano bursztyn jako antidotum przy krwotokach i biegunkach. W średniowieczu stosowano bursztynowe nalewki na piwie, winie i wodzie. Miały one przeciwdziałać niestrawnościom i bólom reumatycznym. W medycynie nowożytnej bursztyn stosowano także przy schorzeniach kamieni dróg moczowych, przy śpiączce, drgawkach czy jako specyfik zwiększający krzepliwość krwi. W XIX wieku bursztyn był już bardzo często stosowany. W każdej aptece można było kupić maści, balsamy i inne specyfiki sporządzone z bursztynu. Noszono także bursztynowe bransolety, które miały przynosić ulgę w dolegliwościach reumatycznych czy artretycznych oraz miały zmniejszać uczucie osłabienia i zmęczenia. Bursztynowi przypisywano także właściwości bakteriobójcze i ze skamieniałej żywicy wytwarzano łyżeczki, cygarniczki i ustniki do fajek czy pudełka na herbatę.
Przechodząc przez poszczególne sale zobaczyłam kabinety, szkatułki, ołtarzyki, medaliony, sztućce oraz piękne fajki.
Dar dla Stalina – bursztynowa amfora na postumencie z 1952 roku; 136 cm wysokości
Model gdańskiej kogi (około 1960 roku) oraz model okrętu
Obejrzałam i inne, przepiękne eksponaty
Jajo Faberge – Milenium, waga 213 gram
Jest to prezent dla Gdańska z okazji 1000-lecia miasta. Gdańsk miał w 1997 roku milenium.
Miniaturowe instrumenty muzyczne z bursztynu
Ta gitara elektryczna „Fender Stratocaster” z 2000 roku została wykonana z bursztynu naturalnego i drewna klonowego. Ten model gitary powstał w 1954 roku i do dziś jest produkowany z drobnymi modyfikacjami.
Pod względem chemicznym bursztyn jest niejednorodny. Jak każde ciało pochodzenia organicznego składa się głownie z węgla, a także z wodoru i tlenu (na terenie Polski znaleziono też bursztyn z pewną zawartością siarki), jednak jego skład w dalszym ciągu pozostaje niesprecyzowany. Nagrzany bursztyn wydziela wyraźną woń żywicy.
Bursztynowy Słowik – statuetka towarzysząca nagrodzie głównej – Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu w Sopocie. Elton John otrzymał tę statuetkę od Lecha Wałęsy po swoim koncercie w Operze Leśnej w Sopocie w 2006 roku.
Pokazano także współczesne wyroby rzemiosła artystycznego i nowoczesną biżuterię z bursztynu (wisiory i naszyjniki).
W 2017 roku para książęca Kate i William odwiedziła Gdańsk. W prezencie otrzymali biżuterię z bursztynu. W muzeum można zobaczyć ich repliki.
Kate otrzymała bursztynową kolię – naszyjnik składa się z elementów złotych, naturalnego bursztynu bałtyckiego w kolorze mlecznym w kształcie kuli oraz łańcucha pokrytego unikalną czarną powłoką.
William otrzymał spinki mankietowe „Elipse” – wykonane zostały ze srebra próby 925, pokrytego szlachetną powłoką rodową oraz wiśniowego bursztynu bałtyckiego.
W Gdańsku od 1994 roku odbywają się Międzynarodowe Targi Bursztynu, Biżuterii i Kamieni Jubilerskich – AMBERIF. To najważniejsza na świecie wystawa bursztynu i największa impreza jubilerska w Europie Środkowo-Wschodniej. Tu prezentowane są najnowsze pomysły i idee oraz najnowsze trendy i technologie w jubilerskim wzornictwie. Targom towarzyszą wernisaże, warsztaty, seminaria naukowe i panele dyskusyjne. W marcu 2019 roku było 470 wystawców z 21 krajów.
W 2000 roku zrodziła się również wśród gdańskich bursztynników idea budowy bursztynowego ołtarza w Kościele św Brygidy w Gdańsku. Projekt wielkiej kompozycji, mierzącej ponad 11 metrów wysokości, biegnącej półkolem długości 12 metrów został wkomponowany w architekturę świątyni. Ołtarz nie jest jeszcze skończony. O nim opowiem więcej w innym poście.
Mnie w tym Muzeum Bursztynu bardzo się podobało i polecam je każdemu. W przyszłości, gdy już zostaną ukończone prace remontowe, muzeum ma zostać przeniesione do budynku Wielkiego Młyna (takie są plany na dziś).
Następnie poszłam do Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego – to teatr impresaryjny w Gdańsku, który otwarto w 2014 roku. Gdański Teatr Szekspirowski powstał w miejscu, gdzie w XVII wieku funkcjonował budynek Szkoły Fechtunku, który służył zarówno do ćwiczeń i zawodów szermierczych, jak i do wystawiania przedstawień.
Niestety nie dość, że stałam w kolejce prawie 2 godziny (ludzi dzielono na grupy i każda grupa miała przewodnika) to jeszcze rozczarowałam się inscenizacją jaką tam zaproponowano. Skusiłam się ponieważ bardzo mocno reklamowano i zachęcano ludzi do odwiedzenia tego teatru w Noc Muzeów. Miał być tam przedstawiony cykl inscenizowanych spacerów teatralnych poświęconych grzechom głównym w dziełach Szekspira. Skupiono się na GNIEWIE. „Aktorzy” po prostu krzyczeli i nie miało to nic wspólnego ze sztuką (oglądając sztuki w Anglii mam zapewne inne wyobrażenie tego co chciałam tutaj zobaczyć).
Po wejściu do teatru, podzielono nas na grupy i przydzielono każdej grupie przewodnika. Następnie przeszliśmy do sali, w której pokazano bardzo ciekawą prezentację dotyczącą malarstwa i sztuki – na pewno była interesująca zwłaszcza dla osób, które pasjonują się tym tematem. Widać było, że dzieci bardzo się nudziły.
Poniżej kilka zdjęć z wnętrza tego budynku.
To oprowadzanie kończy się na murach. Tak wygląda wejście na mury i taras. Można na te mury wejść darmowo również w ciągu dnia (poniżej kilka zdjęć wykonanych w dzień).
Widać z nich Ratusz głównego Miasta i Bazylikę Mariacką.
Okazało się, że mam jeszcze trochę czasu i idąc ulicą Długą weszłam do Ratusza Głównego Miasta. Tu kupiłam bilet za 1zł.
Ratusz budowany był etapami od XIV wieku. W 1556 roku wybuchł w ratuszu pożar, który poważnie uszkodził konstrukcję. W latach 1559–1560 wykonano nowy hełm wieży oraz nową elewację. Natomiast w 1561 roku na szczycie hełmu ustawiono pozłocony posąg panującego wówczas w Polsce króla Zygmunta II Augusta oraz zainstalowano 14-dzwonowy carillon. Kolejne zmiany nastąpiły w XVI i XVII wieku. Podwyższono wtedy mury ratusza, wymieniono okna gotyckie na renesansowe, natomiast wnętrza przebudowano według wzorców weneckich.
Niestety Gdańsk najbardziej ucierpiał w 1945 roku, podczas natarcia Armii Czerwonej i bezpośredniego ostrzału miasta. To wtedy pożar zniszczył hełm wieży i drewniane stropy, a mury ucierpiały od pocisków i bomb. Na szczęście już podczas działań wojennych wywieziono z Gdańska cenne dzieła sztuki i poukrywano na pomorskich wsiach. Po wojnie zdołano odbudować ratusz, mimo że pierwotnie zakwalifikowano go jako budynek do rozbiórki. W 2000 roku został zamontowany na wieży nowy carillon (37-dzwonowy).
To jest Sień, czyli bogato zdobiony korytarz. Galeria i schody zostały odtworzone na podstawie zachowanych fragmentów i dawnych fotografii.
Sala Biała była najbardziej reprezentatywnym pomieszczeniem w ratuszu. Tutaj odbywały się sądy, audiencje królewskie i podpisywano większość międzynarodowych porozumień i umów.
Zawsze kiedy jestem w tym miejscu to zachwycam się przede wszystkim Wielką Salą Rady, która była w przeszłości głównym miejscem posiedzeń Rady Miasta w okresie wiosenno-letnim (stąd kolejna jej nazwa Letnia Sala Rady). Pod koniec XVI wieku, kiedy ściany obito czerwoną materią nazywano ja również Salą Czerwoną. W wystroju tej sali z przełomu wieków XVI i XVII przedstawiono wzorce moralne i normy postępowania dla rządzących miastem. Salę zdobią obrazy z cyklu Cnoty Obywatelskie.
Polichromowany kominek wykonany z piaskowca (1593 rok)
Dla mnie najpiękniejszy jest jej sufit z 25 alegorycznymi obrazami namalowanymi na drewnie przez Izaaka van den Blocka w latach 1606-1608. Za wzór posłużyła Sala Senatorska w Pałacu Dożów w Wenecji.
W centralnym miejscu znajduje się owalny obraz „Apoteoza Gdańska”. Przedstawiono tutaj Łuk Triumfalny symbolizujący Radę Miasta. Na łuku umieszczono panoramę Gdańska z początku XVII wieku. Z chmur wyłania się ręka Opatrzności, która trzyma wieżę Ratusza. Obok widnieje hebrajski napis oznaczający Jahwe. Widać też góry i rzekę – to Wisła, która płynie z gór przez Gdańsk do Morza Bałtyckiego. Na dole namalowano Dwór Artusa wraz z sąsiadującymi kamienicami i kupcami.
Mała Sala Rady (Sala Zimowa) – tu obradowała Rada Miasta w okresie jesienno-zimowym.
Posiadała bardzo bogaty wystrój z którego zachował się m.in. kominek z wielobarwnego marmuru. Herb Gdańska podtrzymują dwa lwy z alabastru, a na górze jest salamandra.
W Ratuszu można obejrzeć wystawę „Złotnictwo w zbiorach Muzeum Historycznego Miasta Gdańska”, która pokazuje kolekcję sreber wykonanych przez gdańskie i niemieckie warsztaty złotnicze.
Na ścianach wiszą stare zdjęcia. Można zobaczyć ulicę Mariacką i Chlebnicką jak wyglądały w 1945 roku – po tym co widać, aż trudno uwierzyć jak zniszczony był Gdańsk…
Niestety majowa noc była zimna (bardzo zmarzłam stojąc do Teatru Szekspirowskiego) i zakończyłam ją w „Pijalni wódki i piwa” (Długi Targ 35/38B; wejście od ulicy Kuśnierskiej w Gdańsku). Tu spróbowałam ze znajomymi ich słynnej cytrynówki.
W Gdańsku najbliższa Noc Muzeów odbędzie się z 18/19 maja 2019 roku.
Standardowo Noc Muzeów odbywa się w nocy z soboty na niedzielę. Jeżeli jednak ktoś wybiera się na nią do Krakowa to tam jest ona w nocy z piątku na sobotę.
